Slaaponderzoek bij Rusteloze Benen

Een van de manieren om erachter te komen of je lijdt aan RLS is het laten doen van een slaaponderzoek. Vermoedelijk weet je dat inmiddels zelf ook al wel, maar het kan ‘prettig’ zijn om dit medisch te laten vaststellen. Voor wat het waard is.

Een arts kan vervolgens, in overleg met jou, bepaalde medicijnen voorschrijven. Aan die medicijnen zitten waarschijnlijk weer allerlei haken en ogen. Klachten kunnen echter zodanig oplopen dat je het gevoel hebt geen andere keus te hebben.

De huisarts zal tijdens de anamnese (het voorgesprek) een lijstje vragen aan je stellen om te kijken of er voldoende indicatie is voor doorverwijzing. Daar bestaat een protocol voor. Een slaaponderzoek is niet per se noodzakelijk voor de diagnose restless legs, maar kan ter aanvulling worden gedaan.

Om in aanmerking te komen voor een vergoeding van zo’n slaaponderzoek van de verzekering is een verwijzing nodig. Het slaaponderzoek vind plaats in het ziekenhuis,  een gespecialiseerde kliniek of thuis. Het voordeel van thuis is natuurlijk dat het in je eigen omgeving is.

In dit blog ga ik verder op dit onderwerp in. Ik behandel de volgende vragen:

  1. Wat is een slaaponderzoek?
  2. Hoe wordt RLS tijdens een slaaponderzoek vastgesteld?

Wat is een slaaponderzoek

Bij een slaaponderzoek is sprake van een uitgebreide slaapregistratie. Een ander woord hiervoor is Polysomnografie (PSG). Op het lichaam worden op verschillende plekken sensoren (‘plakkers’) aangebracht voor de slaapmeting. Het doel van het onderzoek is om erachter te komen of er slaapverstoringen zijn. Het geeft een beter inzicht in je slaappatroon.

Er bestaat ook een simpelere variant van een slaaponderzoek. Hierbij wordt alleen de kwaliteit van de ademhaling gemeten. Dit gebeurt met behulp van een slaapkastje dat op de borst wordt bevestigd en met een aantal plakkers op een vinger en op een been.

Een ander woord voor dit onderzoek is Polygrafie. Met dit slaaponderzoek kan worden vastgesteld of de ademhaling op sommige momenten tijdens het slapen oppervlakkiger is of dat er bijvoorbeeld sprake is van ademstops. Een dergelijk onderzoek wordt gedaan bij patiënten met slaapapneu.

Ik schreef al eerder over slaapfases. Er zijn vijf verschillende slaapfases. Je hebt de inslaapfase of sluimerfase, de lichte slaap, de overgangsfase naar diepe slaap, de diepe slaap en de REM-slaap (of droomslaap). Deze vijf samen vormen een slaapcyclus. Gedurende de nachtrust doorloop je een aantal van deze cycli.

Tijdens een uitgebreid slaaponderzoek worden verschillende dingen gemeten:

  • Hersengolven
  • Oogbewegingen
  • Spierspanning
  • Hartactiviteit
  • Borst- en buikademhaling
  • Zuurstofgehalte in het bloed

Slaaponderzoek wordt gedaan bij slaapstoornissen als slaapapneu, slapeloosheid of snurken, maar ook bij rusteloze benen of PLMD. Inzicht in hoe de slaap verloopt, kan helpen bij het kiezen van een behandeling

Zelf thuis meten

Afgezien van slaaponderzoek onder medische supervisie bestaan er ook apparaatjes waarmee je zelf je slaap kunt meten. Voor het ene apparaatje betaal je meer dan voor het andere. Ik durf geen uitspraak te doen over de betrouwbaarheid ervan.

Een betaalbare en vrij populaire variant is de fitness tracker.  Je kent ze vast wel. Het zijn die bandjes die je om je pols doet. Ze tellen bijvoorbeeld je stappen, je calorieverbruik of je hartslag. Sommige trackers zijn speciaal bedoeld voor het registreren van je hartslag tijdens het slapen.

Dit kan een sleep tracker op een smart watch zijn of een sleep tracking app voor op je telefoon. Door middel van de hartslagwaardes stel je vast hoe lang je in de verschillende slaapfases hebt doorgebracht. Als je ’s ochtends opstaat, kun je de ‘score’ van die nacht aflezen. Ik zei al: hoe accuraat de gegevens zijn, is een vraag.

Iemand die ik goed ken, maakt gebruik van een ander apparaat. De naam hiervan is de Dreem. Het is een hoofdband waarmee je je slaap analyseert via EEG sensoren. Ook met dit apparaat meet je hoe lang je in de verschillende slaapfases hebt doorgebracht. Met de Dreem gebeurt dit aan de hand van hersengolven.

Dreem slaaptracker

Er zit bovendien een programma achter dat je helpt de slaapgegevens te analyseren en je slaap te verbeteren. Je betaalt er wat meer voor dan voor een simpele sleep tracker. Nogmaals, ik ben geen expert, maar mijn indruk is dat dit allemaal wat grondiger in elkaar zit. Het komt dichter in de buurt van wat er in een slaapkliniek gebeurt.

Slecht slapen

Chronisch slecht slapen heeft een grote impact op je gezondheid en je gevoel van welzijn. Je kunt er veel stress van ondervinden. Vermoeidheid overdag, moeilijk concentreren en depressie zijn mogelijke gevolgen.

Fysieke processen kunnen eveneens worden verstoord. Een voorbeeld hiervan is de spijsvertering. Langetermijneffecten kunnen zelfs ernstiger zijn. Denk aan hartklachten of andere aandoeningen. Slaapstoornissen komen helaas vrij veel voor.

Als je niet kiest voor een medische behandeling dan is het opvolgen van slaaptips wellicht een goed idee. Veel van die tips hangen samen met op tijd tot rust komen, geen dingen eten of drinken die de slaap in de weg zitten en regelmatig leven. Slaaptips zijn waarschijnlijk allemaal dingen die je zelf ook had kunnen bedenken. Het kost misschien wel wat discipline en doorzettingsvermogen om je levensstijl erop aan te passen.

Slaaponderzoek voor rusteloze benen en PLMD

Persoonlijk heb ik geen ervaring met het ondergaan van een slaaponderzoek. Het lijkt me best lastig om in een slaapkliniek of in het ziekenhuis te moeten slapen, met allemaal plakkers op je lijf. Het onderzoek thuis doen, in je eigen bed lijkt me een prettigere optie. Het resultaat is dan waarschijnlijk ook representatiever.

Ik heb me al wel vaker afgevraagd hoe tijdens zo’n slaaponderzoek kan worden gemeten dat iemand last heeft van rusteloze benen. Voor PLMD lijkt het me eenvoudiger. Er is daarbij immers sprake van duidelijke, veelvuldige bewegingen van ledematen.

Inmiddels weet ik waaruit een slaaponderzoek bestaat. Ik noemde de onderdelen hiervan eerder in dit blog al. Hieronder geef ik ook de technische benamingen.

  1. Een EEG (elektro-encefalografie)
  2. Een EOG (elektro-oculografie)
  3. Een EMG (elektromyografie)
  4. Een ECG (elektrocardiogram)
  5. Ademactiviteit in neus en mond
  6. Hoeveelheid zuurstof in het bloed

De eerste vier onderdelen vragen om verduidelijking. Bij een EEG wordt de hersenactiviteit gemeten, bij de EOG de oogbewegingen, bij de EMG de spieractiviteit (in dit geval in de benen) en bij de ECG de hartspieractiviteit.

Een aanverwante aandoening die vaak voorkomt samen met RLS is PLMD of Periodic Limb Movement Disorder. Ik noemde PLMD hierboven al. Zo’n 80% van de mensen met rusteloze benen hebben ook PLMD. Bij deze aandoening zijn er onwillekeurige, herhalende bewegingen van een of meer ledematen, meestal de benen. Deze bewegingen vinden plaats in de non-remslaap, oftewel in de eerste drie slaapfases. Dit zijn de inslaapfase, de lichte slaap en de overgangsfase naar de diepe slaap.

2 gedachten over “Slaaponderzoek bij Rusteloze Benen”

  1. ik slaap al jaren niet normaal ivm rusteloze benen .slapen is een straf voor mij geworden.ik word er echt gek van en loop/eet en doe de gekste dingen.het ergste vind ik dat ik weer ben gaan roken en rook een pakje siggaretten per nacht bijna op.mijn neuroloog opperde een goed potje sex.helpt wel maar ik ben nu mijn man verloren en op mijn 73 jaar heb ik geen zin in een andere man.trouwens ik sliep al jaren alleen omdat ik mijn man steeds wakker maakte door mijn onrustig gedoe.ik val overdag overal in slaap als ik zit ,ga dus nergens meer heen. heb alle slaaptabletten al gehad maarde onrustige benen gingen door en werd weer wakker.

    Beantwoorden
    • Het is een ellendige aandoening, Ytje. Ik weet er alles van en leef met je mee…

Plaats een reactie