Dit blog gaat over fibromyalgie en rusteloze benen. Een aantal jaren geleden verdiepte ik me ook al eens in fibromyalgie. Op dat moment was ik bezig voor mijn website met online yoga. Ruim 25 mensen met fibromyalgie heb ik toen geïnterviewd via de email.
Uiteindelijk heb ik met de informatie die daaruit voortkwam een yogalespakket samengesteld met videolessen voor deze doelgroep. Inmiddels staat er op mijn yogawebsite ook een lespakket voor mensen met RLS.
Ik had toen nog niet kunnen voorspellen dat ik in 2020 een website zou starten over rusteloze benen. Tot mijn verrassing kwam ik er recentelijk achter dat mensen met fibromyalgie ook vaak last hebben van RLS. Ik schrijf daarom nu graag een blog over dit onderwerp.
De volgende vragen komen hier aan bod:
- Wat is fibromyalgie?
- Zijn er overeenkomsten tussen fibromyalgie en rusteloze benen?
Wat is fibromyalgie
Fibromyalgie staat voor pijn in bindweefsel en spieren. Het wordt ook wel het chronisch pijnsyndroom genoemd of weke delen reuma. Ongeveer 1 à 2 procent van de bevolking heeft er last van. Hiervan is zo’n 90 procent vrouw. De aandoening begint vaak op een leeftijd tussen de 25 en 45 jaar. Het brengt geen schade toe aan gewrichten of weefsels.
De precieze oorzaak is onbekend. Er wordt echter aangenomen dat deze in de hersenen ligt. De aandoening valt onder de noemer SOLK (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten).
De belangrijkste symptomen zijn pijn en vermoeidheid. De pijn kan overal in het lichaam voorkomen en verschilt per persoon. De meeste pijn wordt ervaren in nek en rug. De vermoeidheid gaat vaak samen met slaapproblemen. Andere veelvoorkomende klachten zijn hoofdpijn, darmklachten en rusteloze benen.
Het stellen van de diagnose vindt plaats door middel van het onderzoeken van specifieke pijnpunten op het lichaam. Deze pijnpunten worden ook wel tender points genoemd. Klachten zijn chronisch en duren langer dan drie maanden.
Behandeling
De aandoening is te behandelen, maar tot dusver niet te genezen. Behandelingen richten zich vooral op pijnbestrijding en op zo goed mogelijk leren omgaan met de aandoening. Omdat de symptomen nogal variëren per persoon, is niet iedereen bij hetzelfde gebaat.
Voor veel mensen met fibromyalgie blijkt gematigde, weinig belastende beweging gunstig te zijn. Voorbeelden hiervan zijn wandelen, fietsen en zwemmen. Ook rek- en strekoefeningen zoals yoga kunnen een verlichting van de klachten geven.
Het is van belang dit rustig op te bouwen. Andere mogelijke behandelingen zijn warmwaterbaden, cognitieve gedragstherapie en fysiotherapie. Qua medicatie zijn er ook mogelijkheden. Voor de pijnbestrijding zijn er pijnstillers en voor ernstige gevallen opioïden zoals morfine.
Bij fibromyalgie worden vaak antidepressiva voorgeschreven. Dit gebeurt meestal niet zozeer om depressie tegen te gaan, maar om de pijn te verminderen. Deze antidepressiva helpen ook tegen slaapproblemen.
Opvallend in dit verband is dat bij fibromyalgie wel medicijnen worden voorgeschreven die ook bij restless legs worden gebruikt. Een voorbeeld hiervan is pramipexol, die de werking van dopamine nabootst. Een ander voorbeeld is pregabaline. Dit is een middel tegen epilepsie en zenuwpijn.
Overeenkomsten met RLS
Onder mensen met fibromyalgie komen vaak klachten van rusteloze benen voor. Zeker een derde heeft hier last van. Zij hebben ook 10 keer meer kans om RLS te ontwikkelen dan mensen zonder fibromyalgie. Zowel fibromyalgie als rusteloze benen kunnen leiden tot vermoeidheid, stemmingsstoornissen en geestelijk nood.
Een overeenkomst tussen beide aandoeningen is een gevoeligheid voor pijn en ongemak. Het is soms lastig te onderscheiden wat door RLS komt en wat het gevolg is van fibromyalgie. Bij beide is bovendien een link te leggen met de (verstoorde) werking van dopamine in de hersenen.
Ik noemde hiervoor ook al dat milde beweging symptomen van fibromyalgie vermindert. Hetzelfde geldt voor RLS. Helaas kan het gebruik van antidepressiva bij fibromyalgie de klachten van rusteloze benen juist weer verergeren. Dit levert soms lastige keuzes op.
Tot slot is er een overlap in medicatie die gebruikt wordt bij zowel fibromyalgie als bij rusteloze benen. Slaapmiddelen (benzodiazepines) zijn hier een voorbeeld van, evenals dopamineagonisten (zoals pramipexol). Het inschakelen van een pijnspecialist voor specifiek de RLS is een aanvullende mogelijkheid. Behandeling van één van beide aandoeningen kan verlichting brengen voor beide.
