In sommige van mijn vorige blogs schreef ik al eens dat rusteloze benen me soms doen denken aan ontsteking. Het kan aanvoelen alsof het lichaam ‘ontvlamt’ in iets wat dat rottige gevoel in de benen veroorzaakt.
Niet zo lang geleden had een ik korte mailwisseling met een lotgenote. Zij vertelde me onder andere dat ze voor haar rusteloze benen te rade wilde gaan bij de orthomoleculaire geneeskunde.
Deze dame vertelde me ook dat ze een website had gevonden waarin RLS benaderd wordt als een vorm van ontsteking. Dit leek haar een interessante invalshoek. Ze was benieuwd hoe ik hierover dacht. Ik was meteen nieuwsgierig en beloofde me nader in het onderwerp te verdiepen.
Wat is een ontsteking
Een ontsteking is meestal een reactie van het lichaam op iets van buitenaf. Vaak komt een ontsteking voort uit een infectie. De functie van een ontsteking is om de lichaamsvreemde prikkel of stof te verwijderen. Soms ontstaat een ontsteking in het lichaam zelf.
Je kunt onderscheid maken tussen een acute en een chronische ontsteking. Een acute ontsteking is binnen een paar dagen over. Een chronische ontsteking duurt langer dan drie maanden.
Een acute ontsteking heeft vijf kenmerken. Ik noem ook de Latijnse namen:
- Pijn (dolor)
- Warmte (calor)
- Zwelling (tumor)
- Roodheid (rubor)
- Functieverlies (functio laesa)
In de meeste gevallen herstelt een ontsteking vanzelf. Het lichaam bestrijdt deze met afweerstoffen. Soms is er meer nodig en moet er ingegrepen worden door een arts.
Oorzaken RLS
Al eerder schreef ik uitgebreid over mogelijke oorzaken van rusteloze benen. Om te beginnen is er het onderscheid tussen primaire en secundaire RLS. Bij primaire RLS heeft de aandoening een eigen, op zichzelf staande oorzaak. Bij secundaire RLS komen de klachten voort uit een andere ziekte of uit een tekort aan een bepaalde stof (bijvoorbeeld ijzer).
Artsen vermoeden dat primaire RLS te maken heeft met een verstoring in de aanmaak van dopamine. Medicatie is daarom ook gericht op het beïnvloeden van de dopaminehuishouding. Er is nog geen medicijn gevonden om RLS te genezen.
Rusteloze benen en ontsteking
Als ik zoek naar artikelen over het mogelijke verband tussen ontsteking en rusteloze benen vind ik geen Nederlandse match. Wel Engelstalige artikelen. In een van de artikelen lees ik over drie aandoeningen: chronisch pijn, fibromyalgie en rusteloze benen. Bij alle drie lijkt sprake te zijn van ontstekingsbevorderende en neuro-inflammatoire processen. Rusteloze benen komen gemiddeld vaker voor bij mensen met chronische pijn syndromen.
Verstoring van slaap geeft een grotere gevoeligheid voor (zenuw)pijn. Minder slaap activeert bovendien het stress systeem. Dit is weer ontstekingsbevorderend en kan leiden tot chronische pijn en/of depressie. Een vicieuze cirkel. Het lijkt waarschijnlijk dat er een verband is tussen RLS en inflammatie of veranderingen in het immuunsysteem.
Een ander artikel kijkt naar de onderlinge beïnvloeding van respectievelijk musculoskeletale pijn, depressie en rusteloze benen. Ze maken iemand kwetsbaarder en versterken elkaar in negatieve zin. Vaak is de focus van artsen op depressie en (musculoskeletale) pijn. Het advies in het artikel is om voor diagnose en behandeling ook na te gaan of er bij de patiënt sprake is van rusteloze benen.
Ik lees nog een paar artikelen en daarin worden nog enkele aandoeningen in verband gebracht met rusteloze benen: ziekte van Parkinson, MS, ADHD, ziekte van Alzheimer, reuma, slaapapneu en diabetes. Dit zijn allemaal ziektes met een ontstekings- of (auto)immuun component.
Prikkelbare darm syndroom
Een volgend artikel gaat over rusteloze benen bij het prikkelbare darm syndroom. In het Engels heet het prikkelbare darm syndroom: inflammatory bowel syndrome. Inflammatory betekent zoiets als ontstoken. Dit is een aandoening waarbij er ontstekingen zijn in de darmen.
Een flink aantal jaren geleden heb ik ook eens een poosje last hiervan gehad. Achteraf gezien lag het denk ik aan mijn voeding. Die was op dat moment wat eenzijdig. Van rusteloze benen had ik toen nog niet zo’n last.
Uiteindelijk heb ik op advies van een vriendin gedurende een maand een orthomoleculair middel genomen om mijn darmflora weer op te bouwen. Die was namelijk volledig verstoord. Het middel werkte verbazingwekkend goed.
Het wetenschappelijke artikel dat ik lees, gaat over het mogelijke verband tussen het prikkelbare darm syndroom en rusteloze benen. Die twee blijken vrij vaak samen voor te komen. Hetzelfde geldt voor andere darmziektes waarbij ontstekingen een hoofdrol spelen, zoals colitis ulcerosa (ontsteking van de dikke darm), ziekte van Crohn en coeliakie. De conclusie van het artikel is dat meer onderzoek nodig is om vast te stellen wat precies waardoor komt.
Website van lotgenote
Op de website van de lotgenote die ik aan het begin van dit blog noemde, staat ontsteking centraal. Alles in verband met rusteloze benen wordt eraan gekoppeld. Ik vind nog twee sites met een vergelijkbare nadruk op ontsteking.
Mijn eerste indruk is dat dit een nogal eenzijdige benadering is. Tegelijkertijd ben ik nieuwsgierig dus ik duik in de materie. Het is me niet meteen duidelijk van wie de website van de lotgenote is. Misschien kom ik daar tijdens het lezen achter.
IJzertekort door ontsteking
Interessant op één van de sites vind ik de visie dat ijzertekort voort zou kunnen komen uit een vorm van ontsteking in de darmen. Ik lees dat het nemen van een ijzersupplement het probleem daarom vaak niet oplost. Sterker nog, zo’n supplement kan de situatie zelfs verergeren.
Volgens de schrijver van de website moet de darmontsteking eerst aangepakt worden. Pas daarna heeft het zin om eventueel extra ijzer te slikken. Een van de conclusies op die website is dat RLS het beste gezien kan worden als een symptoom van iets anders wat niet in orde is. Die diepere oorzaak moet worden achterhaald om tot een juiste behandeling te komen.
Ontsteking als verklaring voor alles
Op een andere website lees ik dat de website over ontsteking in verband met rusteloze benen toebehoort aan David Wimble. Deze man heeft langdurig ernstig last gehad van RLS. Hij is er heilig van overtuigd dat bij iedereen ontsteking de oorzaak is van rusteloze benen.
Hij gelooft dat als je per persoon de specifieke bron van de ontsteking achterhaalt en aanpakt de symptomen van RLS kunnen worden verminderd. Op termijn kan de aandoening zelfs helemaal overgaan. Volgens hem zijn voeding en levensstijl de weg tot genezing. Hij ziet zichzelf als het levende bewijs hiervan.
8 mythes volgens Wimble
David Wimble schrijft op zijn website dat er 8 algemeen bekende mythes over RLS zijn. Hij poogt ze allemaal te ontkrachten met (chronische) ontsteking als verklaring.
# Rusteloze benen zijn genetisch (mythe 1)
Wimble geeft aan dat je genetische aanleg moet zien als een soort aan- en uitknoppen. Met ontspanning, de juiste voeding en levensstijl zet je de ‘knop’ naar ontsteking uit. In deze visie zit je dus niet vast aan rusteloze benen vanwege erfelijkheid.
# Er zijn twee soorten RLS: primaire RLS en secundaire RLS (mythe 2)
Volgens Wimble is er maar één soort rusteloze benen. Hij beweert dat alle vormen van RLS voortkomen uit ontsteking. Onrustige benen zijn wat hem betreft een indicatie dat er meer aan het misgaan is in het lichaam. Een secundaire aandoening kan vervolgens ontstaan en is niet de oorzaak van rusteloze benen. Bij beide ziektes is ontsteking de boosdoener.
# Tekort aan ijzer is de primaire oorzaak van RLS (mythe 3)
Wimble denkt dat (darm-)ontsteking de oorzaak is van een te laag ijzerniveau in het lichaam. Eerst moet de ontsteking aangepakt worden. Pas dan kan gewerkt worden aan het stabiliseren van het ijzerniveau.
# Rusteloze benen komen voort uit een onbalans in dopamineniveaus (mythe 4)
In Wimbles optiek ligt een te laag dopamineniveau in veel gevallen aan ontsteking in het lichaam. Eerst moet de ontsteking worden verholpen en daarna pas het dopaminetekort.
# RLS is een ziekte (mythe 5)
Wimble zegt dat RLS een signaal is dat er ontsteking zit in het lichaam en geen ziekte op zich. Aan die ontsteking moet iets aan worden gedaan. Zo niet, dan zal deze verergeren. Met alle consequenties van dien.
# Rusteloze benen worden vaak veroorzaakt door zwangerschap (mythe 6)
Volgens Wimble komt ontsteking gemiddeld meer voor bij zwangere vrouwen. Daarom hebben velen van hen last van onrustige benen. Niet door de zwangerschap op zich.
# Ouderdom veroorzaakt rusteloze benen (mythe 7)
Wat Wimble betreft hebben ouderen meer te maken met ontsteking en dus met RLS. Hij denkt echter dat verandering van dieet en levensstijl wonderen kan doen.
# Er is geen genezing voor rusteloze benen (mythe 8)
Wimble is er heilig van overtuigd dat er wel genezing van RLS mogelijk is. Eerst moet je de bron van de chronische ontsteking achterhalen. Vervolgens pak je deze aan met de juiste voeding en veranderingen in levensstijl.
Conclusie
Ook ik denk dat ontspanning en aanpassingen in voeding en levensstijl een goed idee zijn en een groot verschil kunnen maken bij rusteloze benen. Dat is echter geen bewijs dat ontsteking per se de belangrijkste oorzaak is van RLS.
Anderzijds ben ik ook praktisch. Als bovengenoemde ingrepen helpen dan maakt het mij niet zoveel uit of het allemaal aan de ontsteking lag. Het achterhalen van een precieze oorzaak van aandoeningen lijkt mij sowieso een lastige zaak. Het lichaam is een complexe machine waarin lichaam en geest op elkaar inwerken.
Minder enthousiast ben ik over de enorme hoeveelheden aan vitaminesupplementen en kruidenpreparaten die Wimble voorstelt. Ik neem er zelf ook een aantal van, maar niet zo’n waslijst als hij aangeeft. Mijn eindconclusie is: probeer eens wat dingen uit en kijk of jij er baat bij hebt.
