Niet zo lang geleden meende ik bij mezelf voor het eerst beginnende spataderen te zien op een van mijn kuiten. Ik ben eind veertig. Van vriendinnen die ouder zijn dan ik heb ik weleens gehoord dat zij hier rond de vijftig ook last van kregen.
Hoe je ze precies oploopt, weet ik eigenlijk niet. Het lijkt erop dat ze te maken hebben met het ouder worden. Zouden spataderen ook een link kunnen hebben met de overgang? Ik was verrast toen ik las dat er mogelijk een verband is tussen spataderen en rusteloze benen. Nu wilde ik er natuurlijk helemaal meer over weten.
Wat zijn spataderen
Een ander woord voor spataderen is varices. Aderen vervoeren bloed naar het hart. Om ervoor te zorgen dat dit bloed niet terugstroomt in de richting van de onderbenen zitten er klepjes in de aderen. Als aderen om wat voor reden dan ook wijder worden, werken die klepjes niet goed meer.
Het is niet duidelijk waardoor aderen soms wijder worden. Het gevolg is echter dat een deel van het bloed terugstroomt in de richting van de onderbenen en dat de aderen overvol raken. De aderen zetten uit en er ontstaan spataderen.
Er zijn een aantal factoren die de kans op spataderen vergroten. Het kan een kwestie van aanleg zijn. Hormonen kunnen een rol spelen, bijvoorbeeld tijdens zwangerschap. Langdurig staan en weinig beweging zijn ook risicofactoren, evenals overgewicht. Tot slot kan trombose een factor zijn.
Een op de vier mensen heeft spataderen en het komt het meest voor bij vrouwen. Hoe ouder je wordt hoe groter de kans dat je ze krijgt. Spataderen zitten meestal in de benen, maar komen ook voor in de onderbuik of in de schaamstreek. Ze geven meestal geen klachten en hoeven in dat geval niet behandeld te worden.
Behandeling bij spataderen
Spataderen zijn niet altijd zichtbaar. Er zijn echter manieren om toch te onderzoeken of je ze hebt. Soms wordt bij langdurige spataderen zichtbaar op de benen dat er te weinig bloed naar het hart stroomt. Een voorbeeld hiervan is zwelling rond de enkels of in de onderbenen. Eczeem of infectie komen ook voor. Bij dit soort klachten is het belangrijk om tijdig in te grijpen. Je loopt anders de kans om een open been te krijgen.
Spataderen kunnen behandeld worden, bijvoorbeeld met een operatie, dichtspuiten of lasertherapie. Dit garandeert niet dat je ze niet opnieuw krijgt. De oorzaak wordt namelijk door de behandeling niet weggenomen.
Er zijn leefregels die de kans op terugkeer of verergering minder groot maken. Genoeg bewegen, niet te lang stilzitten of stilstaan en afvallen als je te zwaar bent zijn er een paar. Vaak wordt geadviseerd om steunkousen (elastische kousen) te gaan dragen.
Rusteloze benen
Spataderen kunnen verschillende klachten geven. Een veelvoorkomende klacht is rusteloze benen. Andersom bekeken schijnt 18% van de mensen met RLS spataderen te hebben. Een andere veelvoorkomende klacht is zware, vermoeide en warme benen. Dit geldt ook voor jeuk, tintelingen en verkleuring en verharding van de huid. Spataderen doen soms pijn. Soms gaan ze bloeden.
Aan het begin van dit blog vertelde ik dat ik pas een spatader meende te bespeuren op een van mijn benen. Nu ik meer te weten ben gekomen over mogelijke uitingsvormen van deze aandoening schiet me ook te binnen dat ik niet zo lang geleden een paar weken zwelling rond mijn enkel had. Bij hetzelfde been en schijnbaar uit het niks. Hmm.
Ik schreef al dat ik had gelezen dat bij sommige lotgenoten een verband zou kunnen zijn tussen spataderen en rusteloze benen. In dit artikel stond ook dat bij een onderzoek was gebleken dat mensen met zowel spataderen als RLS vaak minder last hadden van rusteloze benen na een spataderbehandeling. Dit lijkt me op zijn minst interessant.
Leefregels voor spataderen zouden ook weleens goed kunnen zijn bij onrustige benen. Ik noemde hierboven al:
- Voldoende lichaamsbeweging
- Niet te lang zitten of staan
- Afvallen als je te zwaar bent
- Compressiekousen dragen
Bespreek het met je arts.
