Een lotgenote vertelde dat zij regelmatig gelezen had dat mensen met rusteloze benen ook last hebben van slaapapneu. Of eigenlijk andersom: mensen met slaapapneu hebben vaak ook RLS-klachten. Zelf had de lotgenote, afgezien van met rusteloze benen, eveneens te maken met slaapapneu. Ze las de berichten op een lotgenotenforum voor mensen met slaapapneu.
Slapen wordt wel heel ingewikkeld als je met meer dan één slaapstoornis te maken hebt. In mijn blog ‘Slecht slapen’ schreef ik al het nodige over verschillende slaapstoornissen. Ik denk niet dat er tussen onrustige benen en slaapapneu een oorzakelijk verband is. Wel lijkt het me aannemelijk dat ze elkaar in negatieve zin kunnen versterken.
Wat is slaapapneu
Het woord apneu bestaat uit de onderdelen a en pneu. A staat voor geen of niet, pneu voor lucht. Kort samengevat: je krijgt geen lucht. Slaapapneu is een chronische aandoening waarvoor geen genezing is. Alle behandelingen zijn een vorm van symptoombestrijding.
Meer mannen dan vrouwen hebben met de aandoening te maken. Een veelvoorkomend symptoom is snurken. Slaapapneu komt het meest voor bij mensen tussen de 45 en 65 jaar. Ongeveer 2% van de vrouwen en 4% van de mannen heeft deze slaapstoornis.
Als je last hebt van slaapapneu dan wordt je luchtpijp afgesloten door je tong, je huig of weke delen achter in de keel. De afsluiting zorgt voor een ademonderbreking die in lengte kan variëren van 10 seconden tot meer dan een minuut. Dit gebeurt meer dan vijf keer per uur.
Een van de gevolgen van het obstructief slaapapneu syndroom (OSAS) is dat je een chronisch slaaptekort ontwikkelt, omdat je niet in diepe slaap komt. Een ander gevolg is dat je organen tijdens de slaap structureel te weinig zuurstof krijgen.
Slaaponderzoek
Een poosje geleden verdiepte ik me in het laten doen van slaaponderzoek. Hierover schreef ik onder de titel ‘Slaaponderzoek bij rusteloze benen’ een blog.
Ik kwam er tijdens het schrijven achter dat er twee soorten slaaponderzoek zijn: een polygrafie en een polysomnografie (PSG). De polysomnografie is de meest uitgebreide variant. Dit slaaponderzoek gaat na of er slaapverstoringen zijn. Het geeft je een beter inzicht in je slaappatroon. Voor slaapapneu volstaat een polygrafie. Dit is de simpelere variant. In dit slaaponderzoek wordt vastgesteld of er momenten zijn van oppervlakkiger ademhalen of ademstops.
Een vriend van mij onderging pas ook een slaaponderzoek. Hij kreeg een polysomnografie. Het slaaponderzoek vond gewoon bij hem thuis plaats. Alles wat hij ervoor nodig had, werd diezelfde dag langs- en aangebracht. Bij hem werd naar aanleiding van deze slaapmeting (helaas en onverwacht) PLMD vastgesteld. Ongeveer 80% van de mensen met RLS heeft ook PLMD. Deze vriend heeft echter geen RLS en ik heb geen PLMD. Dat kan dus ook.
Slaapapneu en andere aandoeningen
Veel mensen met slaapapneu krijgen te maken met andere aandoeningen. Als je nacht in nacht uit kwalitatief niet voldoende slaapt dan heeft dat onherroepelijk consequenties. Het verband tussen de aandoeningen kan ook andersom zijn, dus dat een andere aandoening een grotere kans geeft op apneu. Vermoedelijk is vaak sprake van een wisselwerking. De ene aandoening versterkt de andere als eenmaal van een van de aandoeningen sprake is.
Overgewicht is hier een voorbeeld van. Het overgrote merendeel van de mensen met het obstructief slaapapneu syndroom is (veel) te zwaar. Afvallen zou de klachten flink verminderen. In de praktijk blijkt dit echter lastig te realiseren juist voor deze doelgroep, omdat de spijsvertering door het slechte slapen verstoord is. Oververmoeidheid zorgt er bovendien voor dat je geneigd bent meer te eten.
Een voorbeeld van een mogelijk gevolg van slaapapneu is de vergrote kans op hart- en vaatziekten. Dit hangt samen met een zuurstoftekort in bloed en bloedvaten of een te hoge bloeddruk. Andere voorbeelden van aandoeningen die in verband worden gebracht met apneu zijn diabetes, depressie, verminderd libido, geheugen- en concentratieproblemen, oog- en oorproblemen, reuma, nierschade en bij vrouwen een overactieve blaas.
Zoals ik aan het begin van dit blog al zei, schijnt het slaapapneu syndroom ook regelmatig samen te gaan met restless legs.
Rusteloze benen en slaapapneu
De combinatie van meerdere slaapstoornissen maakt slapen zeer problematisch. In het geval van rusteloze benen en slaapapneu zorgen de vele ademstops voor veel wakker zijn. De RLS wordt hierdoor (nog) vaker en meer per nacht waargenomen. Door de rusteloze benen is het bovendien weer een stuk lastiger om weer in slaap te vallen. Een vicieuze cirkel.
Een derde slaapstoornis, namelijk slapeloosheid (insomnia), gaat vaak samen met slaapapneu. Je kunt je daar iets bij voorstellen als je het bovenstaande leest. Wie hier mee te maken heeft, moet op een gegeven moment wel volledig uitgeput raken. Deze situatie is niet te harden en bijna ondoenlijk. Je mag wel een enorme veerkracht hebben om in zulke omstandigheden geen last te krijgen van hevige stress en depressie. Arbeidsongeschikt worden lijkt me ook bepaald niet ondenkbaar.
Behandeling is mogelijk bij het slaapapneu syndroom. Je kunt hier denken aan het gebruik van een slaapmasker (CPAP) of een kaakklem (MRA). Een kaakoperatie is voor sommigen een optie. Aanpassingen in de levensstijl kunnen de symptomen eveneens verzachten. De ultieme genezing is echter nog niet gevonden.
Voor rusteloze benen bestaat er medicatie. Er zijn verder verschillende therapieën en hulpmiddelen die bij de een helpen en bij de ander helemaal niet. Hetzelfde geldt voor het nemen van supplementen in verband met een mogelijk vitaminetekort (zoals ijzer, magnesium en vitamine B12). Je kunt ook denken aan ontspanningsoefeningen en yoga. Voor deze aandoening is eveneens nog geen genezing gevonden.
