Dopamine en Medicatie voor Rusteloze Benen

Bij het rusteloze benen syndroom is waarschijnlijk sprake van een verstoring in de aanmaak van de stof dopamine. Hierdoor ontstaat een tekort. Dopamine is een neurotransmitter. Om meer inzicht te krijgen in de werking van deze stof ben ik wat dieper in de materie gedoken.

In dit blog ga ik in op de volgende vragen:

1. Wat zijn neurotransmitters?
2. Welke medicatie is er beschikbaar bij een tekort aan dopamine?
3. Wat zijn de mogelijke bijwerkingen?

Zelf heb ik geen ervaring met het gebruik van medicatie voor rusteloze benen. Wel heb ik al heel wat verhalen van lotgenoten hierover gelezen. Voorlopig ben ik mede daardoor tot de conclusie gekomen dat ik medicijngebruik zo lang mogelijk wil uitstellen.

Neurotransmitters in het kort

Neurotransmitters zijn stoffen die signalen doorgeven in de hersenen tussen zenuwcellen of tussen spiercellen. Bekende neurotransmitters zijn serotonine, adrenaline en dopamine. Deze hebben vooral invloed op je gemoedstoestand.

Ik geef hiervan een korte beschrijving:

• Serotonine heeft te maken met zelfvertrouwen – of een gebrek daaraan als deze neurotransmitter te weinig wordt aangemaakt.
• Adrenaline geeft instant energie af als er gevaar dreigt en het nodig is om meteen in actie te komen.
• Dopamine is als een soort beloningssysteem waarbij stoffen vrijkomen tijdens activiteiten die plezier en vreugde geven.

Een te laag dopamineniveau bemoeilijkt bovendien de aansturing van spieren. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot spierstijfheid, traag bewegen en sterk beven, zoals bij de ziekte van Parkinson. Hoewel de exacte oorzaak onbekend is, denken artsen dat een dopaminetekort ook kan leiden tot het rusteloze benen syndroom.

Dopamine agonisten

Tot op heden is er helaas geen middel gevonden dat zorgt voor de genezing van het rusteloze benen syndroom. Er is echter wel medicatie die de symptomen ervan kan verzachten. Sommige medicijnen richten zich specifiek op dopamine.

In het verleden werd aanvankelijk vooral Levodopa (of Carbidopa) voorgeschreven. Dit middel bevat een chemische stof die het lichaam gebruikt om dopamine aan te maken. Bij gebruik door patiënten met onrustige benen bleek het in de praktijk echter veel onaangename bijwerkingen te hebben.

Tegenwoordig kiezen artsen daarom liever voor zogenaamde dopamine agonisten. Deze medicijnen bootsen de werking van dopamine na. Het brein wordt er zogezegd door voor de gek gehouden en ‘denkt’ dat er voldoende dopamine wordt aangemaakt.

Normaal gesproken worden dopamine agonisten voorgeschreven bij de ziekte van Parkinson. Mensen die te maken hebben met restless legs krijgen een lichtere dosis, en dan nog alleen als zij ernstige klachten hebben.

Varianten van dopamine agonisten zijn:

• Pramipexol
• Ropinirol
• Rotigotine

Pramipexol en Ropinirol worden aangeboden in de vorm van pillen. Deze kunnen het beste ingenomen worden ongeveer twee uur voordat de klachten van onrustige benen beginnen. Rotigotine is er in de vorm van een pleister die op de huid moet worden geplakt. Voor alle drie van deze dopamine agonisten geldt dat de dosering geleidelijk wordt opgebouwd.

Bijwerkingen

Dopamine agonisten hebben soms bijwerkingen, maar deze zijn doorgaans mild van aard. Een paar van de meest voorkomende bijwerkingen zijn:

• Misselijkheid
• Duizeligheid
• Vermoeidheid
• Hoofdpijn

Bij de pleister heeft meer dan de helft van de mensen last van een huidreactie. De bijwerkingen gaan meestal over na 10 tot 14 dagen. Als je te abrupt stopt met de medicatie, moet je rekening houden met ontwenningsverschijnselen.

Wat helaas vaak voorkomt bij het gebruik van dopamine agonisten is augmentatie. Dit houdt in dat er na verloop van tijd sprake is van een verergering van symptomen, zelfs na verhoging van de dosis. Tussen de 50 tot 70% van de patiënten krijgt binnen 10 jaar hiermee te maken. De symptomen worden vaak erger dan voor het gebruik van medicatie. Voor sommigen werken de medicijnen minder lang dan voorheen. De klachten beginnen soms al eerder op de dag of er is sprake van verspreiding naar armen of romp.

De oorzaak van augmentatie is onbekend. Wel wordt een verband vermoed met een tekort aan ijzer. Er zijn bovendien studies die opperen dat mensen met restless legs syndrome meer ijzer nodig hebben dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.

Heb jij ervaring met augmentatie?