Een van de mogelijke bijwerkingen van antidepressiva is rusteloze benen. In een eerder blog over omgaan met stress bij rusteloze benen schreef ik al dat RLS op zijn beurt de kans op een depressie vergroot. Chronisch slecht slapen leidt vaak ook tot mentale problemen. Bij mensen met een depressie komen onrustige benen bovendien gemiddeld vaker voor.
Het is een vraag waar dit precies begint, bij de depressie of bij de rusteloze benen. Wat is de kip en wat is het ei. Misschien valt hier niet echt een sluitend antwoord op te geven, omdat de precieze oorzaak van rusteloze benen tot op heden onbekend is. Veel mensen die last hebben van RLS, hebben ook PLMD. Het gebruik van antidepressiva vergroot eveneens de kans op deze aandoening.
Van de bestaande antidepressiva is vooral van de zogenaamde SSRI’s een dergelijke bijwerking bekend. Bij gebruik van een antidepressivum uit deze medicijnengroep heb je twee keer zoveel kans op het ontwikkelen van rusteloze benen of PLMD dan bij andere antidepressiva.
SSRI’s
SSRI staat voor Selective Serotonin Reuptake Inhibitor. In het Nederlands is dat te vertalen als selectieve serotonine heropname remmer. SSRI’s zijn vaak de eerste keus wanneer een arts een antidepressivum voorschrijft. Dit komt omdat SSRI’s over het algemeen goed wordt verdragen.
Serotonine wordt ook wel het gelukshormoon genoemd. Het heeft een gunstige werking op je zelfvertrouwen. Normaal gesproken maakt je lichaam deze stof zelf aan. Voorbeelden van SSRI’s zijn Seroxat (paroxetine), Prozac (fluoxetine), Cipramil (citalopram) en Zoloft (sertraline).
Het lichaam bevat verschillende hormonen. Deze worden ook wel neurotransmitters genoemd. Voorbeelden hiervan zijn dopamine, adrenaline, melatonine en serotonine. Een verminderde aanmaak van neurotransmitters, om wat voor reden dan ook, heeft gevolgen voor je welzijn. Serotonine is bijvoorbeeld belangrijk voor het reguleren van je dag- en nachtritme. Verstoring hiervan kan leiden tot slecht slapen. Angst en depressie kunnen ook een gevolg zijn van serotoninetekort.
Ik ben geen expert op dit gebied, maar zie wel een overlap tussen rusteloze benen, de werking van neurotransmitters en antidepressiva. Ingewikkeld blijft het echter om precies te achterhalen hoe het ene op het andere aspect uitwerkt. Waarschijnlijk is de realiteit een kluwen van factoren die elkaar versterkt en daardoor heel lastig aan te pakken is.
Overstappen naar andere antidepressiva
Als je een antidepressivum gebruikt en vermoedt dat deze restless legs veroorzaakt, is het zinvol om dit aan te kaarten bij je arts. Het is de moeite waard te bespreken of het mogelijk is om over te stappen naar een ander middel. Je krijgt dan misschien wel te maken met een afbouwperiode van het ene antidepressivum en de opbouw van het andere. Ik weet uit mijn omgeving dat dit proces zwaar en tijdrovend kan zijn.
Het is hoe dan ook verstandig om met je arts te bespreken of je een antidepressivum kunt kiezen dat niet binnen de groep van SSRI’s valt. Bij deze groep heb je namelijk het meeste kans last te krijgen van rusteloze benen als bijwerking.
Van lotgenoten die naast RLS ook te kampen hebben met depressie heb ik begrepen dat er antidepressiva bestaan die minder klachten geven van rusteloze benen. Recentelijk las ik bij een lotgenoot dat zij succesvol is overgestapt op het middel Wellbutrin. Zij gebruikte tot dan toe het middel Citalopram, dat binnen de groep SSRI’s valt.
Wellbutrin is een merknaam voor het middel Bupropion. Het werkt als selectieve remmer van de heropname van noradrenaline en dopamine, met een minimaal effect op de heropname van serotonine. Het wordt, behalve als antidepressivum, ook wel gebruikt als hulpmiddel om te stoppen met roken. Misschien zijn er afgezien van Wellbutrin ook nog andere antidepressiva die een goed alternatief zijn voor SSRI’s. Overleg het met je arts.
Een psychiater heeft me zolpidemtart voor geschreven on te kunnen slapen. Ik val er goed van in slaap MAAR ben na 3uur al weer wakker. Je krijgt er HELE nare gevoelens van.
Ik lag een keer wakker en merkte dat ik s’nachte ook last heb van rusteloze benen.
Vitamine B en magnesium geprobeerd maar doet weinig.
Zolpidemtart moet je nooit aan beginnen.
Wie heeft er ervaring met met afbouwen van zolidemtart en en iets voor rusteloze benen dat niet moeilijk is af te bouwen?
Ik heb 22 jaar citalopram gebruikt.
Na een aantal jaren ontwikkelde ik ook het rls.
Het zelfde rls gevoel zat na 20 jaar ook tot boven in mijn schouders en dat begon al tegen het avondeten, vooral na een paar biertjes.
Het duurde, ik ben niet zo slim, meer dan een jaar dat ik door had dat dat ook bij rls hoorde.
Ik gebruikte pramipexol tegen de rls.
Dat nam ik s’avonds tegen 8 uur in.
Ik ben toen, op eigen houtje, begonnen om de pramipexol in te nemen om 4 uur smiddags.
Dat werkte geweldig, niks geen last meer.
Maar toch leek me dit alles geen heilige oplossing en ben ik, via mijn huisarts, gestopt met de citalopram.
Want ik wil eigenlijk geen pillen slikken om de bijwerking van een andere pil tegen te gaan.
En daar komt bij dat ik nog wel eens vergeet pramipexol in te nemen bv. omdat ik op dat moment ergens anders ben en niet beschik over pramipexol.
Maar dat stoppen met citalopram ging niet goed en werd heel erg depressief.
Dus nu weer aan een ander middel waarvan ik hoop dat het bij mij geen rusteloze benen veroorzaakt.
Het vreemde is dat rusteloze benen niet al bijwerking in de bijsluiter van citalopram is te vinden maar wel in de bijsluiter van het nieuwe middel, mirtazapine.
Heeft hier iemand ervaring met mirtazapine?
Dag Wicher,
Ik gebruik net als jij toen: citalopram en als slaap medicatie zolpidemtart. Heb daarnaast rusteloze benen.
Las dat rusteloze benen van citalopram kan komen. Ik wordt s’ochtends wakker met hele nare gevoel. Niet eens nare gedachten.
Ik probeer deze twee medicijnen af te bouwen. Dat levert mij als ik wakker wordt hele nare gevoelens. Weet niet waar het aan ligt. Zolpidem of Citalopram.
Heb allerlei slaapmedicatie gebruikt maar dat gaf me als bijwerking obstipatie.
Zijn jouw rusteloze benen verdwenen? aan welk medicijn licht het? gebruik je nog een alternatief voor citalopram? Wat waren bij jouw de afbouwperikelen? Hoelang heb je daar over gedaan?
Mirtazapine gaf bij mij allen maar obstipatie.
Gebruik je nog Pramipexol? geeft dat ook gewenning en nare bijwerking. Wordt de RLS erger?
Groet, Bas
Ik heb heel veel jaren citalopram gebruikt en daarna nog 1 jaar escitalopram. Al die jaren last gehad van rls. Overgestapt naar wellbutrin, rls was direkt afgelopen, maar depressie kwam terug. Weer overgestapt naar nortriptyline. Deze had bij mij ook niet gewerkt tegen depressie, maar rls bleef weg. Nu ben ik terug op escitalopram en rls is weer terug. Al helpt deze bij mij zeker tegen depressie is het toch hartstikke frustrerend.
Na een jaar gebruik van escilotapram kreeg ik plotseling last van rls. Daarom overgegaan op bupropion maar de rls bleef. Dat is nu 2 jaar geleden en nog steeds heb ik elke nacht last van rusteloze benen. Ik slaap 3 tot 5 uur per nacht. Ik gebruik geen antidepressiva meer. Wel 0.25 mg Ropinirol, dat helpt soms een beetje. Het is een erg onbegrepen kwaal. Elke nacht is een marteling en overdag ben ik moe en geen cent waard. Ik denk dat de escilotapram mijn toch al lage dopamine productie heeft beinvloed en (misschien wel sluimerende) RLS heeft getriggerd. Ik heb sterk het vermoeden dat depressie, rls en dopamine inderdaad veel met elkaar te maken hebben.
Na gebruik van 19 jaar antidepressiva (Efexor75) ben ik na afbouwen in 6 weken nu volledig clean. Een lang verhaal…
De mooiste en meest fijne bijkomstigheid is dat ik ook bijna volledig van het medicijn (Ropinirol 25) tegen RLS af ben. Van 1mg per dag naar 0,25mg per dag!
knap ! goed bezig en volhouden zo !
Ik gebruik venlafaxine 75 mg (vervanger efexor) en ook ropinirol. Hoe heb je dat afbouwen gedaan, en minder last v rls?